Cmentarz wojenny nr 60 na Przełęczy Małastowskiej jest zabytkowym cmentarzem z okresu I wojny światowej.
Cmentarz zaprojektowany został przez słowackiego architekta Dusana Jurkovicza na planie dwunastoboku. Obecnie cmentarz otoczony jest przez dorodny las. Zaprojektowano go jednak na terenie otwartym, aby był widoczny z daleka.
Centralnym elementem jest drewniana, zbudowana z grubych bali funkcjonalna budowla, przypominająca ołtarz lub jakąś warownię. Góra zwieńczona kompozycją z krzyży. Pośrodku niej drewniana płaskorzeźba Matki Boskiej Częstochowskiej autorstwa Adolfa Kašpara , jednego z wybitniejszych czeskich grafików książkowych XX wieku (odnowiona w 2014 r.) Cmentarz ma kształt dwunastoboku, ogrodzenie z potężnych drewnianych bali na podmurówce. Krzyże drewniane. Cmentarz utrzymany w bardzo dobrym stanie. Obiekt często odwiedzany przez turystów, ponieważ znajduje się w pobliżu schroniska i wyciągów narciarskich oraz przy drodze z Gorlic do przejścia granicznego w Koniecznej.
Na kaplicy poniżej obrazu znajduje się tablica inskrypcyjna w j. niemieckim o następującej treści:
BLEIB EINGEDENK IN EURES GLÜCKES TAGEN,
DASS DIESER GRUND VON HEISSEM KAMPFGEGLÜHT,
DASS TODESWUNDEN TAUSENDE GETRAGEN,
DAMIT DER SONNE SEGEN EUCH EMBLÜHT”
Co można przetłumaczyć jako:
„PAMIĘTAJCIE W SWOICH PEŁNYCH SZCZĘŚCIA DNIACH,
ŻE NA TEJ ZIEMI GORZAŁ ZACIEKŁY BÓJ,
ŻE TU TYSIĄCE ODNIOSŁO ŚMIERTELNE RANY,
ABY WOKÓŁ WAS ROZKWITAŁO BŁOGOSŁAWIEŃSTWO SŁOŃCA”.
Na cmentarzu w 4 grobach zbiorowych oraz w 63 pojedynczych, spoczywa 174 żołnierzy armii austro – węgierskiej, w tym 138 znanych z nazwiska. Polegli w 1915 r. w czasie operacji gorlickiej.
Cmentarz był wielokrotnie remontowany, nie zawsze staranie i obecnie nie posiada wszystkich pierwotnych elementów (m.in. furtki w bramie oraz dwóch dużych krzyży na kwaterach bezpośrednio przed pomnikiem.
Unikatowym elementem jest drewniana macewa żołnierza austriackiego wyznania mojżeszowego (Mendel Brod z 4. Batalionu Strzelców Polowych) – zazwyczaj żydzi chowani byli na osobnych, wyznaniowych cmentarzach. Jest to kopia, postawiona w 2003 w miejscu oryginalnej, której nie odtworzono podczas któregoś z remontów.
Źródło: sekowa.info
